TUVALET EĞİTİMİ

Tuvalet eğitiminde doğru ve yumuşak bir geçiş sağlamak neden önemlidir?

 

Uygun zaman ve doğru yol izlenmediğinde, tuvalet tutma ya da kaçırma, kabızlık ya da karın ağrıları, tuvalete gitmeyi reddetme gibi birçok sorunla karşı karşıya kalınabilir.

 

Tuvalet eğitiminde siz sadece rehberlik görevi göreceksiniz. Lokomotif çocuğunuzdur. Size düşen çocuğunuzun hazır olup olmadığını gözlemlemek ve hazır olduğunu gördüğünüzde işe koyulmaktır. Tabii istikrarlı olmalısınız.

 

Tuvalet eğitimine ne zaman başlanmalıdır?

 

Tuvalet eğitimi her çocuk için aynı zamanda başlamaz. Bu zamanlamaya karar verecek olan çocuğun ta kendisidir. Zamanlamada ebeveynlerin rolü belirli işaret ve davranışları çocuğun yaşı ile birlikte değerlendirmek ve uygun zamanın gelmesini beklemektir. Bu bekleme süreci ne erken ne geç olmalıdır. Erken başlamak kadar çeşitli nedenler ile ertelemek de sorun oluşturur.

 

Mesane kapasitesi iki yaşında doğumdakinin 3 katına ulaşır. Beden saatimizin gelişimi, gece-gündüz arasındaki düzenin olgunlaşması genellikle 3 yaşında gerçekleşir. Bu nedenle gece idrar kontrolünün sağlanması 3 yaşından itibaren beklenmelidir. Erken tuvalet eğitimine başlama kabızlık, kaka tutma veya tuvaleti reddetme gibi sorunlara yol açabilir. Ayrıca tuvalet eğitiminin süresini de uzatır.  Bu açıdan bakıldığında 2 – 2.5 yaş arası tuvalet eğitimine başlamak için uygundur.

 

Bez değiştirmekten hoşlanmamak, kaka veya çiş yaptıktan sonra veya yaparken söylemek, bezi çıkarmak tuvalet eğitimine hazır olduğunu GÖSTERMEZ. Genellikle çocukların yapmaktan hoşlandıkları davranışlardır. Kaka veya çiş yapmadan önce söylemeleri GEREKLİDİR.

 

Çoğunlukla aşağıda sıralanan işaretler gözlenebilir:

 

• Kaka yapmak için saklanıyor yada başkalarının önünde kaka yapmaktan çekiniyor.
• Çok az yardımla soyunup giyinebiliyor.
• Basit bedensel ihtiyaçlarını ifade edebiliyor(acıktım, susadım vb.).
• Bazen çiş ve kakasını yapmadan söyleyebiliyor. Basit 2 veya 3 talimatı yerine getirebiliyor.
• Genelde öğle uykusundan kuru kalkıyor.
• Bezi 2 veya daha fazla süre kuru kalabiliyor.

 

Tuvalet eğitimine ne zaman başlanmaz?

 

Tuvalet eğitimi özellikle ilk 2 hafta ciddi dikkat gerektiren bir süreçtir. Bu nedenle;

• Yeni bir bebek henüz geldiyse ya da her an bekleniyor ise,
• Çocuğunuz hasta ise,
• Hayatında büyük bir değişiklik olduysa; kreşe başlamak, taşınmak vb. erteleyebilirsiniz.
• Çocuğunuz kreşe başlayacağı için, akranları veya kardeşleri o yaşta bezden kurtulmuştu diyerek veya yaz geldiği için TUVALET EĞİTİMİNE BAŞLANMAZ.

ANCAK 2 haftadan daha fazla ötelemeyin. Bu seferde başka bir şey daha ortaya çıkar. Farkına varmadan kendinizi aylarca ötelemiş olarak bulursunuz.

 

Lazımlık mı? Tuvalet mi?

 

Buna koşullara ve çocuğun tercihine göre siz karar vermelisiniz. Tuvalete ulaşma mesafesi ve süresi belirleyicidir. Ayrıca lazımlıklar çocukların gözünü daha az korkutabilir, taşınabilir, özel basamaklara ve oturağa ihtiyaç duymaz. Bununla birlikte eninde sonunda klozet kullanmaya geçmek gerekecektir. Bu geçiş bazen kolay bazen güç olabilir.

 

Nasıl bir lazımlık uygundur?

 

Kesinlikle basit bir lazımlık. Işık saçan veya müzik çalan bir lazımlık tuvalete gitme ihtiyacı dışında bir amaca hizmet edebilir. Yanlış nedenler ile kullanmaya heveslendirebilir. Bedensel algılarını ve ihtiyaçlarını bastırmaya itebilir.

• Lazımlık bedenine uygun olmalıdır.
• Oturduğunda poposu dizlerinden aşağıda kalmalıdır.
• Belini desteklemelidir.
• Sağlam oturmalı ve kaymamalıdır.

Uygun özellikteki lazımlığın rengini seçmeyi çocuğunuza bırakmalısınız. Lazımlık eve eğitime başlamadan en fazla 1 ay tercihan 1-2 hafta  önce girmelidir. Daha uzun bir süre lazımlığın tuvalet ile ilişkili olmayan bir objeye dönüşmesine yol açabilir. Ancak eğitimden önce  eve girmesi oturma alıştırmalarına katkı sağlar.

 

 

Klozet adaptörü ve basamak nasıl olmalıdır?

 

Adaptör klozete güvenli bir şekilde oturmalı ve sağa sola kaymamalıdır. İçi dolgulu olan adaptörlerden mümkün ise uzak durulmalıdır. Bu adaptörler klozete geçişi zorlaştırabilir. Basamak çocukların ayaklarının yere sağlam basmasını sağlar, kaka yapmalarını kolaylaştırır, kendilerini daha güvenli hissetmelerini sağlar. Basamak kaymayacak sağlamlıkta olmalı ve altında bunu sağlayacak kauçuk bantlar yer almalıdır. Basamak ve klozet adaptörünün bir arada olduğu formlar en kullanışlı olanlardır.

 

İç çamaşırı mı? Alıştırma külotu mu?

 

Tuvalet eğitimine başladığınızda gün içinde bez kullanmayı bırakmalısınız. Alıştırma külotları ona güven duymadığınız hissi yaratabilir. Külot alışverişine birlikte çıkın ve onun seçmesine izin verin. İç çamaşırlarıyla mutlu ise bezden ayrılmak daha kolay gelecektir. Tuvalet eğitimi sırasında kısıtlayıcı ve kendi başına kullanabileceği giysilerden( beli fermuarlı, kancalı ya da düğmeli pantolonlar, dar etekler, taytlar, külotlu çoraplar, alttan çıtçıtlı bodyler, tulumlar vb.) uzak durunuz.

 

Çocuğunuza elini neden ve nasıl yıkaması gerektiğini tercihen tuvalet kağıdı ama gerekiyor ise ıslak mendili nasıl kullanacağını öğretin.

Tuvalet eğitimine aralıksız 7 gün ayrılmalıdır. Tabii bu süre sonunda eğitim tamamlanmış olmayabilir. Ayrıca devamlılık esas olduğu için mümkün ise tek kişi tarafından yürütülmelidir. Mekan değişikliği önerilmez.

 

Kabızlık bu dönemde karşılaşılabilecek olduğunuz sorunlardandır. Bu nedenle yeterince su verdiğinizden ve lifli gıdalar tükettiğinden emin olmalısınız.

 

Çocuğunuzu hazırlamak için çiş ve kakanın nasıl oluştuğu, tuvalete neden gitmemiz gerektiği ile ilgili bilgi verin. Bu amaçla hazırlanmış kitap veya videolardan yararlanabilirsiniz.

 

Çiş ve kaka yapmayı normalleştirin, bu amaçla tuvalete gittiğinizde kapıyı açık bırakabilirsiniz.

 

Eğer bu aşamaya kadar okuduklarınız tuvalet eğitimine başlamak için güven oluşturmadıysa bekleyin. 1-2 ay sonra tekrar değerlendirin. Tuvalet eğitiminin başarısı önce kendinize sonra çocuğunuza duyduğunuz güvenden geçer.

 

Tuvalet eğitiminin ilk günlerinde özellikle ilk 3 gün evde kalmanız önemlidir. Dışarı çıkmayın.

 

Lazımlık kullanmaya karar verdiyseniz, size daha uygun gelse bile lazımlık banyo veya tuvalette değil beraber vakit geçirdiğiniz alanda durmalıdır. Bu alanda nerede duracağına yine çocuğunuz karar vermelidir. Böylece işaretleri kaçırma, yetişememe gibi durumların yol açacağı olumsuz sonuçları azaltabilirsiniz.

 

Erkek çocuklar için oturarak başlamak en doğru yöntemdir. Böylece hem yetişmek hem de hedefi tutturmak zorunda kalmayacaklardır.

 

Tuvalet eğitiminde ödül hele hele cezanın hiç yeri yoktur. Kullanılması gerekiyor ise çocuğunuzun henüz hazır olmadığının kanıtıdır. Ancak  açıklayıcı ÖVGÜ, özellikle girişime  ve çabaya yönelik olanlar etkilidir.

 

Sürekli tuvalet ihtiyacını sorgulamayınız. Kaka saatleri genellikle belli olduğu için yakalamak daha kolaydır. Çiş için ise tüketilen sıvı ile ilgili takip etmeniz gereklidir. Çiş( üreme organını tutma, bacaklarını birleştirme, bacaklarını çapraz yapma, kıvranmak, bir ayaktan ötekine zıplamak) veya kaka ( gaz çıkartmak, karnını tutmak, saklanmak) yapma ihtiyacına ait işaretleri gözlemleyin. Bu işaretlerden birini fark ederseniz ’Sanırım tuvalete gitmen gerekiyor. Hadi lazımlığa otur’ diyebilirsiniz. Ayrıca son çişten bu yana 1 saatten fazla süre geçti ve bu arada 1 bardak sıvı tükettiyse hatırlatma yapmak yerinde olacaktır.

 

Tuvalet kağıdı veya ıslak mendil ile temizliği tamamladıktan sonra lazımlığı birlikte boşaltmalısınız. Bu arada çişin, kakanın, tuvalet kağıdının nereye gittiği ile ilgili olarak onunla konuşun. Çişine, kakasına veda etmeye teşvik etmelisiniz.

 

İlk birkaç gün lazımlığın içinden çok dışında daha fazla şey olacağını unutmayın. Bu kazalar giderek azalır. Devam eden günlerde günde 1-2 sefere sonrada haftada bire düşer. Böyle bir durumla karşılaştığınızda ‘Sorun değil henüz öğreniyorsun, yetişmeye çalıştığını gördüm, gelecek sefer daha erken gidersin’ diyebilirsiniz.